Lituus
(GO TO THE ORIGINAL ENGLISH TEXT)
In januari 2009, presenteerden Mike Diprose, Balthasar Streiff en Anselm Hartinger een mogelijke oplossing voor het raadsel O Jesu Christ, meins Lebens Licht BWV 118: wat bedoede JS Bach met "lituus"?
klik HIER voor links naar een geluidsfragment en andere websites over de lituus.
In Maart 2010 voerde De Swaen Bach's motet uit met twee Litui.
In hetzelfde programma werd een nieuwe -in opdracht van De Swaen geschreven- compositie voor Litui van Balthasar Streiff, uitgevoerd.
Waarom de houten Lituus?
door Mike Diprose
J.S. Bachs Trauermotet, O Jesu Christ, meins Lebens Licht, (BWV 118) wordt omgeven door veel mysteries. Alleen de compositiepartituur van beide versies is overgeleverd - de eerste versie met een watermerk van 1736/37; de tweede van rond 1740. Er is geen handschrift van een uitvoeringspartituur, noch van de partijen. In beide versies staat lituus I & lituus II voorgeschreven.
Het is niet duidelijk wat wordt bedoeld met het woord lituus wat oorspronkelijk de benaming was voor een Etruskisch cavalerie instrument in de Romeinse tijd. Verschillende definities doen de ronde, van trompet tot schalmei. De lituuspartijen in BWV 118 kunnen op "natuurinstrumenten" -slechts met tonen uit de harmonische boventoonreeks- gespeeld worden (in Bes moet het instrument ongeveer 2.65 meter lang zijn). Het woord lituus verschijnt in veel andere partituren (voornamelijk uit Bohemen) later in de 18e eeuw als een algemeen woord voor "koperblaas instrument" - hoorn of (mogelijk opgerolde) trompet. Is het mysterie daarmee opgelost? Veel mensen gaan ervan uit dat lituus simpelweg "hoorn" betekent.